Elinizden hiç bırakmadan bir biyografi okudunuz mu? Yıllar önce Melina Mercuri'nin otobiyografisini bir günde evden çıkmadan okumuştum. Şimdi de Halide'yi bir çırpıda okudum. Biyografi, otobiyografi denince hep ihtiyatla yaklaşırım. Okuduklarınızın ne kadarı size anlatan/anlatılan kişiyi yansıtır bilemezsiniz. Hala Türkçeye çevrilmeyen son kitabı Summertime'da Coetzee bu konuyu derinlemesine işliyor (bakınız Alinin Günlüğü/Summertime).
Melina Mercuri'nin otobiyografisi son derece sevimli ve içten gelmişti. İpek Çalışlar ise Halide'de olağanüstü bir iş çıkarmış. Halide Edip Adıvar'a hem kendi anılarından, hem yazışmalarından, hem romanlarından, hem kendisi ile ilgili yazılan yazılardan araştırmalardan, hem de başkalarının kendisi ile ilgili anılarından giderek yaklaşıyor. Dolayısı ile elimizde çok kapsamlı oldukça objektif bir çalışma var.
Bizim kuşak için hep bir bilmece olmuştur Halide Edip Adıvar. Hiçbir zaman kavrayamamışızdır kendisini. Sadece cesaretli bir roman yazarı mıdır? Parçalanan Anadolu'yu Amerikan mandasına teslim etmek isteyen bir mandacı mıdır? Cumhuriyet düşmanı mıdır? Eğer böyle ise neden Kurtuluş Savaşı'na katılmıştır? Sonra neden Türkiye'yi terk etmiş ve uzun bir süre İngiltere'de yaşamıştır? Doğrusu ben de gençliğimde bu soruları çok sormuş ve de pek cevaplarını alamamıştım.
İşte İpek Çalışlar bu biyografi ile Halide Edip hakkında kafamıza takılan tüm konuları aydınlatıyor. Okumanın sonuna geldiğinizde bu denli karmaşık görünen kişiliği büyük ölçüde kavrıyorsunuz. Bu arada nefis bir Osmanlı İmparatorluğu son dönemleri ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi size eşlik ediyor.
Halide'yi bir roman gibi de okuyabilirsiniz. Bu roman düşüncelerinden ödün vermeyen gerçek bir liberal ve hümanist bir insanın romanı. Tabii her dönem de olduğu gibi karşılığında ağır bedeller ödeyen bir insanın hikayesi. Eleştirmekten kaçınmayan ve düşündüklerini anında sözcüklerle müthiş bir şekilde ifade edebilen keskin bir zekanın hikayesi. İleriyi çok iyi görebilen ve yapılan hataların gelecekte yaratacağı sonuçları müthiş bir düşünce sistematiği ile irdeleyen bir aydın kişinin hikayesi. Aynı zamanda bir kere gerçekten sevmiş, fakat bu arızalı aşkından boşanmak zorunda kalmış bir kadının hikayesi.
Muhakkak okunması gereken bir biyografi Halide. İpek Çalışlar'a bu kitabından dolayı binlerce teşekkür.
hiç güzel bişey dql bnce
YanıtlaSil